Gevallen? Kusje erop. Huilbui? “Nee, je hoeft niet te huilen”. We zijn als ouders soms geneigd om een handeltje te maken van het verdriet van onze kinderen, of om het huilen af te doen als onnodig. Niet omdat we het slecht bedoelen, maar waarschijnlijk omdat we proberen het leed te verzachten, het ‘goed te maken’, of ons kind af te leiden van de pijn die ze op dat moment ervaren. Maar werkt het? En is dat nou echt wat ze nodig hebben?

WAT IS TROOST EIGENLIJK?

Zoals ik ooit in dit boek las, is de definitie van troost het vermogen om los te laten te weten dat je wordt opgevangen. In essentie is het woord troost verbonden aan het Engelse woord “trust”. Het heeft dus alles te maken met vertrouwen. Het vertrouwen om je verdriet met de ander te kunnen delen, die het even voor je kan dragen en er voor jou is. En met ‘die ander’ bedoel ik in het bijzonder een hechtingsfiguur. Want de mate waarin je kind zich getroost voelt, heeft veel te maken met in hoeverre hij gehecht is aan diegene die hem troost. En vice versa; zich veilig en getroost voelen draagt bij aan de hechting. Daarom is het zo van belang om een goede trooster te worden; het verbetert de relatie met je kind.

EVEN TERUG NAAR ONS OERBREIN

Zodra jouw kind huilt, vertelt je oerbrein je dat het moet stoppen. En het liefst zo snel mogelijk, of eigenlijk gewoon nú! Dat is heel goed geregeld van moeder natuur, want daarom krijgt je hongerige baby voeding en blijft ie in leven. Hoera voor ons instinct dus, maar wat als er niets levensbedreigends aan de hand is? Een schaafwond op een knie bijvoorbeeld. Is het dan ook nodig om dat huilen direct te laten stoppen, of kunnen we het anders doen?

HUILEN HEEFT EEN FUNCTIE

Ons brein is eigenlijk een mega geavanceerde machine die continue bezig is met het creëren van een goede balans. Het doorvoelen en ontladen van emoties is nodig om te verwerken en zodoende weer terug te komen in die balans. Onderdruk of relativeer je een emotie (te snel), dan is de boel onaf en ontregeld. Huilen is dus nodig! En als het ware een middel om die balans in ons brein te herstellen. Cool he?

En als je dat weet, wordt het ineens een stuk minder nodig om dat huilen te doen stoppen. Dan mag het, omdat het nodig is en omdat het helpt!

Want ja, natuurlijk kan het als acute aanstelleritis voelen als je kind zichzelf ter aarde stort omdat hij zijn boterham liever dubbelgevouwen had gegeten dan in stukjes. Maar ergens is het goed om je te realiseren dat het voor je kind op dat moment ook echt even als een drama voelt. Dat de balans in zijn brein dus simpelweg even zoek is. En dat het enige dat wij dan moeten doen is een handje helpen om die balans weer te doen herstellen. Maar hoe doen we dat? Hier onder een aantal tips.

HOE TROOST JE JE KROOST

1. Wees sensitief responsief
   Sensitieve responsiviteit. Een hele mond vol, maar eigenlijk betekent het niets meer dan ondersteunend en met aandacht aanwezig zijn. Merk op dat je kind een behoefte heeft en reageer hierop. Het tegenovergestelde hiervan is het gedrag (en daarmee de behoefte) negeren of afdoen als niet relevant. Dit verstoort de emotie regulatie en (uiteindelijk ook) jullie band.
2. Wees met aandacht aanwezig
   Of er nu een vreselijke valpartij heeft plaatsgevonden of het ‘boterhamincident’ is aan de gang, probeer in alle gevallen rustig en aanwezig te blijven. Het is voor je kind bijna onmogelijk om zich getroost te voelen als jij zelf in paniek of boos bent, of juist “uitschenkt”. Wees aanwezig. Echt aanwezig, zodat je kind op jou kan terugvallen.
3. Nodig je kind uit voor troost
   Zeker voor wat oudere peuters en kleuters kan het (afhankelijk van de situatie) fijn zijn om niet meteen op ze af te vliegen wanneer ze verdrietig zijn. Nodig je kind uit. “Zal ik je komen troosten?”. Het kan namelijk zo zijn dat hij liever even alleen is. Dat zijn emoties -bijvoorbeeld tijdens een driftbui- even de ruimte nodig hebben. Dat er even moet worden ontladen, zonder directe (fysieke) troost van een ouder. Geef je kind die ruimte en geef aan dat je beschikbaar bent. Ga bijvoorbeeld op een paar meter afstand op de grond zitten en zeg “Ik ben hier, als je eraan toe bent kun je naar me toekomen”.
4. Knuffel
   Verdriet zorgt voor spanning in het lijf. Door je kind te knuffelen komt het hormoon oxytocine vrij, waardoor zijn lichaam ontspant en (mooi feitje) het werkt ook nog eens pijnstillend. Het is bovendien een hele mooie manier om even contact te maken en je kindje zijn emoties te laten ervaren in de liefdevolle nabijheid van zijn ouder. “Huil maar even uit” of (mijn persoonlijke favoriet) “Mama is hier”.
5. Benoem het verdriet
   “Dat doet pijn he? Dat je zo bent gevallen van de fiets” of “Je vindt het heel jammer dat we gaan.”. Het benoemen van het verdriet zorgt ervoor dat je kind zich begrepen voelt. Bovendien help je hem hiermee  woorden te geven aan zijn emoties.
6. Bedenk samen hoe je verder kunt
   “Wat zou helpen nu?” is een vraag die ik vanaf ongeveer het derde levensjaar regelmatig stel, als mijn kind is uitgehuild. Nog even knuffelen, een luisterboek of even een rondje wandelen; denk samen na over een manier om weer verder te kunnen na een moment van verdriet.
7. Sluit positief af
   Het kan soms heel fijn zijn om positief af te sluiten door de focus te leggen op het positieve. “Ondanks dat je zo bent gevallen en je het nu spannend vindt, ben je tóch opgestaan en weer aan het fietsen!”.

EN DAN NOG EVEN DIT

Natuurlijk wil iedere ouder zijn kind troosten bij verdriet. Maar als je moeite hebt om je eigen emoties en verdriet te voelen, zal je merken dat je het ook lastiger vindt om het verdriet van een ander er te laten zijn. Op een gezonde manier met je eigen emoties overweg kunnen is daarom enorm van belang. Want als je je eigen emoties kunt toestaan, lukt het je simpelweg ook beter om ruimte te geven aan de emoties van je kind. Dus nodig niet alleen je kind, maar ook jezelf uit om met je emoties te leren dealen. Win-win!